วิปัสสนาภาวนา
ความหมาย
วิปัสสนา ภาษาบาลี : วิปสฺสนา มาจาก วิ+ทิส=เปกฺขเน+ยุ+อา อิตถีโชตก
วิ แปลว่า โดยประการต่างๆ "ปสฺสนา" แปลว่าความหยั่งรู้ หยั่งเห็น รวมคำว่าปัญญาหยั่งรู้ หยั่งเห็นโดยประการต่างๆ ในสภาวะลักษณะของรูปธรรมและนามธรรม ตามความเป็นจริง ว่าสภาพธรรมทั้งหลายไม่เที่ยง เป็นทุกข์ เป็นอานัตตา ไม่ใช่ตัวตน
วิเคราะห์ว่า "อนิจฺจาทิวเสน วิวิธากาเรน ปสฺสนา อนิจฺจานุปสฺนาทิกา ภาวนาปญฺญา" ชื่อว่าวิปัสสนา เพราะเห็นสังขารธรรมโดยประการต่างๆ ด้วยอำนาจอนิจจลักษณะเป็นต้น ได้แก่ภาวนาปัญญา มีอนิจจานุปัสสนาเป็นต้น
"อนิจฺจาทิวเสน วิวิเธน อากาเรน ธมฺเม ปสฺสตีติ วิปสฺสนา" ปัญญาใด ย่อมเห็นสังขตธรรมมีขันธ์เป็นต้น ด้วยอาการต่างๆ มีความไม่เทียงเป็นต้น ปัญญานั้น ชื่อว่าวิปัสสนา
วิปัสสนา คือ ปัญญาความเห็นแจ้งในอารมณ์ต่างๆ โดยความเป็นรูปนาม ที่พิเศษนอกจากบัญญัติ โดยการละทิ่งสัททบัญญัติ อัตถบัญญัติสิ้นเสีย และเห็นแจ้งในอารมณ์ต่างๆ มีรูปารมณ์เป็นต้น โดยอาการเป็นอนิจจะ ทุกขะ อนัตตะ อสุภะ ที่พิเศษนอกออกไปจากนิจจสัญญาวิปลาส สุขสัญญาวิปลาส สุภสัญญาวิปลาสเสีย ได้แก่ปัญญาเจตสิก
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น